VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ MEKONG

Sinh vật biến đổi gene (GMO, Genetically Modified Organism) là một sinh vật mà vật liệu di truyền của nó đã bị biến đổi theo ý muốn chủ quan của con người. Ngoài ra cũng có thể có những sinh vật được tạo ra do quá trình lan truyền của gen trong tự nhiên. Ví dụ quá trình lai xa giữa cỏ dại với cây trồng biến đổi gen có cùng họ hàng có thể tạo ra loài cỏ dại mang gen biến đổi.

Thuật ngữ biển đổi gen chỉ việc chuyển gen vào hoặc tách gen ra khỏi cơ thể một sinh vật để tạo ra một sinh vật bị biến đổi gen. Sinh vật biến đổi gen (GMO) được tạo ra với những mục đích sử dụng khác nhau, thí dụ tạo ra sinh vật kháng bệnh; cây trồng hoặc vật nuôi có năng suất sinh học cao để sử dụng làm thực phẩm, thuốc chữa bệnh; tạo ra sinh vật sử dụng cho nghiên cứu khoa học. Như vậy, mục đích và tiêu chí của công nghệ gen nhằm tạo ra những sinh vật biến đổi gen để có thể đem lại những lợi ích to lớn cho loài người.

Sinh vật biến đổi gen có nhiều loại khác nhau. Nó có thể là các dòng lúa mỳ thương mại có gen bị biến đổi do tia điện từ (tia X) hoặc tia phóng xạ từ những năm 1950. Nó cũng có thể là các động vật thí nghiệm chuyển gen như chuột bạch hoặc là các loại vi sinh vật bị biến đổi cho mục đích nghiên cứu di truyền. Tuy nhiên, khi nói đến GMO người ta thường đề cập đến các cơ thể sinh vật mang các gen của một loài khác để tạo ra một dạng chưa hề tồn tại trong tự nhiên.

Những quan điểm ủng hộ sinh vật biến đổi gen. Hiện nay, những người ủng hộ nhiệt tình việc sử dụng sinh vật biến đổi gen đều dựa vào những lý lẽ cho rằng: có thể sản xuất được hạt giống chống lại những điều kiện khắc nghiệt của môi trường; tạo ra thực phẩm chủ yếu giàu dinh dưỡng hơn; tạo ra các động vật nuôi có năng suất hơn; tạo ra nhiều thực phẩm trên diện tích nuôi trồng nhỏ hơn và ở đất nghèo dinh dưỡng; giảm được nhu cầu sử dụng hóa chất; thực phẩm được bảo quản lâu hơn; có thể tạo ra vacxin hoặc dễ dàng hơn trong việc xác định những căn bệnh bằng sử dụng dấu hiệu của gen hoặc xác định sớm các gen dị tật. Lý lẽ duy nhất để ủng hộ cho việc sử dụng lúa mì biến đổi gen là sự cần thiết nuôi sống nhiều người đang bị đói ăn trên thế giới, người ta cho rằng chỉ có phương pháp chuyển gen mới có thể tin chắc phát triển nhanh những dòng lúa mì đủ có năng suất thích hợp duy trì được dân số trái đất. Những gen chịu trách nhiệm với tuổi thọ của lúa mì có thể đảo ngược được sử dụng bằng các cách chuyển gen tạo ra lúa mì với rễ mọc tự nhiên, sản lượng hạt tốt và có thể phát triển quanh năm. Ngoài việc năng suất cây biến đổi gen tăng lên, thực nghiệm tiếp theo về cây biến đổi gen đang hướng đến thay đổi lúa mì đảm bảo nhiều dinh dưỡng hơn. Những cố gắng tăng giá trị dinh dưỡng của lúa mì tập trung vào việc bổ sung các axit amin, các vitamin, khoáng chất và các dầu đặc biệt. Nhằm hấp dẫn người tiêu dùng, những kỹ thuật chuyển gen cố gắng tăng hàm lượng gluten để sử dụng trong các sản phẩm bánh mì và giảm ảnh hưởng gây dị ứng. Những phương pháp biến đổi gen thậm chí còn được sử dụng để làm tăng sức khỏe bằng việc nâng cao lignin trong lúa mì được cho là có các đặc tính kháng ung thư.

Sinh vật GMO, nhằm hấp dẫn các nhà môi trường, những kỹ thuật chuyển gen đã cố gắng chứng minh là có được sự chính xác hơn trong phương pháp mà các gen được lựa chọn tương phản với những kỹ thuật đột biến bằng việc sử dụng tia phóng xạ hoặc hóa chất có thể trải qua những thay đổi về gen không mong muốn và không kiểm soát cho thế hệ con cháu (mặc dù những biện pháp này vẫn được sử dụng rộng rãi và được chấp nhận trong canh tác hơn phương pháp biến đổi gen).

Viện Khoa học và Công nghệ Mekong Cần Thơ